......................................................................... του λογοτεχνικού περιοδικού ΥΦΟΣ *

Η Φωτό Μου
Ξεφυλλίζοντας... με τον Πάνο Αϊβαλή



"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.

ΥΦΟΣ

ΥΦΟΣ
.................................................................Η ΣΕΛΙΔΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ ΥΦΟΣ πατήστε πάνω στο εικονίδιο

Τετάρτη 22 Σεπτεμβρίου 2010

Βασίλης Χριστοδούλου (1917-2010)


του Ανδρέα Πετρουλάκη



Το πρωί της περασμένης Τετάρτης σηκώθηκε κανονικά, στρώθηκε στο γραφείο του, διάβασε τις εφημερίδες του, έφτιαξε τα σκίτσα του και μετά πήγε στο κρεβάτι και έκλεισε τα μάτια για τον τελευταίο ύπνο. Πέθανε με τον τρόπο που θα ήθελε κάθε γελοιογράφος να φύγει. Δημιουργός μέχρι το τέλος, παρέα με τα πιο φρέσκα σκίτσα του, ζωντανός μαζί τους, μαράθηκε μαζί τους στο τέλος της ημέρας όπως συμβαίνει με τα περισσότερα σκίτσα που έχουν τη ζωή της πρωινής χαράς. Του λουλουδιού εκείνου που ανοίγει το πρωί και κλείνει το βράδυ και το επόμενο πρωί το παρασέρνει η σκόνη των καινούργιων σκίτσων.

Οι παλιοί νομίζω ότι είχαν σαφέστερη επίγνωση του εφήμερου της γελοιογραφίας, αυτής της παράξενης τέχνης της μιας μέρας –τη στιγμή που η δουλειά του σκιτσογράφου φτάνει στους αναγνώστες, αυτός ενδιαφέρεται μόνο για το σκίτσο της επομένης. Παρ' όλα αυτά εμείς οι νεώτεροι φυλάμε με ευλάβεια τα πρωτότυπα, τα ταξινομούμε και οργανώνουμε ηλεκτρονικά αρχεία. Ο Βασίλης Χριστοδούλου δεν είχε στη διάθεσή του, ούτε ένα πρωτότυπο της μυθικής και μακροχρόνια σειράς του «Λέσχη των Βαρελοφρόνων».

Ήταν 93 ετών και πρωτοδημοσίευσε δουλειά του στα 19. Πρέπει να κατείχε το παγκόσμιο ρεκόρ δημοσιευμένων σκίτσων. Σε μια συζήτηση που είχαμε πρόσφατα τα υπολόγιζε σε 120.000. Και συνέχιζε. ΄Ηταν επίλεκτο μέλος της λέσχης μας (της Λέσχης Ελλήνων Γελοιογράφων) και ερχόταν στις εκδηλώσεις της πάντα κομψός και ευσταλής, με μια καλή κουβέντα στο στόμα για τους νεώτερους συναδέλφους του (δηλαδή όλους μας) και έναν παιχνιδιάρικο, υμνητικό λόγο για τις κυρίες.

Άλλωστε μέχρι το τέλος ήταν ο κορυφαίος ΄Ελληνας σκιτσογράφος στον σχεδιασμό του γυναικείου σώματος με λίγες γραμμές. Ανάλαφρος παρά τα χρόνια του, διαρκώς χιουμορίστας και υπογείως σκωπτικός. Κάποτε, τα χρόνια της Καραμανλικής σκανδαλολογίας, είχε τιμηθεί από την Βουλή σε μια εκδήλωση που παρευρίσκοντο όλες οι κεφαλές της πολιτικής ζωής και στον χαιρετισμό του λέει στον Καραμανλή: «τα πρώτα μου σκίτσα τα έκανα όταν χτιζότανε ο Παρθενώνας και είχε γίνει εξεταστική επιτροπή για τα σκάνδαλα και τις μίζες που είχαν πάρει ο Περικλής και ο Καλλικράτης». Κάγκελο ο Καραμανλής.
 
Ένα ξεχωριστό κομμάτι στην ιστορία της ελληνικής γελοιογραφίας κατέχει η περίοδος των λαϊκών περιοδικών (κυρίως Ρομάντσου και Θησαυρού) στα οποία ο Χριστοδούλου, μαζί με τον Αρχέλαο, τον Πολενάκη, τον Γάλλια, τον Βλάχο και άλλους, σχεδίαζαν την χάρτινη εκδοχή του ελληνικού σινεμά του '60 και του '70. Σκίτσα κοινωνικά, ηθογραφικά, ελληνικά, με άμεσο και πηγαίο χιούμορ, αισιόδοξα και θλιμμένα μαζί, γλυκόπικρα σαν την Ελλάδα της εποχής, ένα λεύκωμα των χρόνων εκείνων. ΄Όμως, παρά τον τεράστιο όγκο και ρόλο που είχαν οι μικρές εκείνες χρωματιστές ζωγραφιές της ελληνικής κοινωνίας, νομίζω η μοίρα ήθελε τελικά το όνομα του Βασίλη Χριστοδούλου αντανακλαστικά να ανακαλεί στην μνήμη ένα πολιτικό σκίτσο. Την επομένη του δημοψηφίσματος του Παπαδόπουλου, ο λυράρης που τραγουδούσε: «μαθές δεν εματάγινε/ τέτοιο κουτί ρημάδι/ ΟΧΙ να ρίχνεις τι πρωί/ να βγαίνει ΝΑΙ το βράδυ».

 
>> Όλα τα άρθρα του Ανδρέα Πετρουλάκη

Σάββατο 18 Σεπτεμβρίου 2010

Αυτόνομες ιδιωτικές πρωτοβουλίες μπορούν να σώσουν τον πολιτισμό



Η κλασική μουσική και η πάσης φύσεως δημιουργία αναζητούν με μεγάλο μόχθο διεξόδους


Tου Nικου Bατοπουλου*

Υπάρχει ένα ζήτημα στην καλλιτεχνική ζωή της χώρας που δεν έχει να κάνει άμεσα με τη σχέση κράτους και ιδιωτών. Αλλά έχει να κάνει με την παροχή ευκαιριών. Από όλους τους καλλιτεχνικούς χώρους, υπάρχουν πολλοί νέοι ταλαντούχοι δημιουργοί που νιώθουν εντελώς εγκλωβισμένοι. Ορισμένοι απογοητεύονται και εγκαταλείπουν την τέχνη. Υπάρχουν άλλοι που φεύγουν στο εξωτερικό, όπου ζουν αξιοπρεπώς. Η αδυναμία της ελληνικής κοινωνίας να ανοίξει διαύλους επικοινωνίας με νέους ανθρώπους, ιδίως από χώρους πιο «δύσκολους», όπως είναι η κλασική μουσική, ενισχύει την ανάγκη κάποιων να προσπαθήσουν περισσότερο και να παλέψουν για να ανεβάσουν την καλλιτεχνική ζωή στην Ελλάδα.
Μικρά ή μεσαία ιδιωτικά γραφεία μετακλήσεων και οργάνωσης εκδηλώσεων ή φεστιβάλ, ιδιωτικές πρωτοβουλίες που συνιστούν νέες δράσεις πολιτισμού, κινήσεις προβολής Ελλήνων σολίστ στο εξωτερικό και αντίστοιχα, προσπάθειες εξασφάλισης συναυλιακών ευκαιριών για Ελληνες σολίστ που κάνουν καριέρα σε ξένες χώρες, δημιουργούν μία ολοένα και πιο αναγκαία δυναμική. Το έργο τους, δύσκολο. Οι δυνατότητες δημιουργίας ρήξεων μέσα στα στεγανά της Αθήνας και των άλλων πόλεων είναι μικρές. Αλλά, παρά τις δυσκολίες, έχουν γίνει μικρά-μεγάλα θαύματα. Οπως το άνοιγμα του ιστορικού «Παρνασσού» σε εκλεκτούς σολίστ ή η καθιέρωση συναυλιών στην Αγγλικανική Εκκλησία του Αγίου Παύλου, στην οδό Φιλελλήνων στην Αθήνα.
Εχει εκφραστεί πολλές φορές η πικρία και η απογοήτευση εκ μέρους Ελλήνων μουσικών που έχουν βρει γόνιμο έδαφος σε χώρες όπως η Αγγλία, η Γαλλία, η Γερμανία ή η Αυστρία. Διότι ενώ επιθυμούν διακαώς να δώσουν συναυλίες στην Ελλάδα, αδυνατούν να το πράξουν γιατί κανείς δεν τους προσκαλεί. Υπάρχουν, φυσικά, εξαιρέσεις, αλλά όσοι είναι «εκτός κυκλωμάτων» βρίσκουν συνήθως τις πόρτες κλειστές.
Από την άλλη, επειδή ακριβώς η Ελλάδα είναι μία χώρα με κακή φήμη υποδομών και οργάνωσης καλλιτεχνικής ζωής, υπάρχει επιπλέον δυσκολία «εξαγωγής» δικών μας μουσικών και εξαίρετων σολίστ σε φεστιβάλ και αίθουσες συναυλιών. Οσοι διεισδύουν, το κατορθώνουν γιατί από πίσω υπάρχει μεγάλος μόχθος από ανθρώπους που έχουν δουλέψει πολύ και έχουν πιστέψει στο ταλέντο τους ώστε να πείσουν τους ξένους διοργανωτές.
Ετσι όπως διαμορφώνεται το τοπίο στη μουσική ζωή της Ελλάδας, με τις λίγες αίθουσες συναυλιών και τις περιορισμένες δυνατότητες διάχυσης της καλής μουσικής, οι «μικρές» ιδιωτικής προέλευσης σπίθες που ζωντανεύουν την καλλιτεχνική δημιουργία αποτελούν την ελπίδα. Το «Μουσικό Χωριό», π. χ., που γεννήθηκε από νέους ανθρώπους με ένα όραμα για την τέχνη και τη ζωή είναι ένα παράδειγμα προς μίμηση. Οι απόψεις που φιλοξενούμε εκφράζουν την αγωνία και την αγάπη ανθρώπων που επενδύουν με δικές τους δυνάμεις στην άνοδο της πολιτιστικής ζωής στην Ελλάδα, μακριά από το κρατικοδίαιτο περιβάλλον.


Παρασκευή 17 Σεπτεμβρίου 2010

H Ελληνική γλώσσα...

Hellenic Quest λέγεται ένα πρόγραμμα ηλεκτρονικής εκμάθησης της Ελληνικής που το CNN άρχισε να διανέμει παγκοσμίως και προορίζεται σε πρώτο στάδιο για τους αγγλόφωνους και ισπανόφωνους. 
Η μέθοδος διδασκαλίας συνίσταται στην προβολή πληροφοριών στην οθόνη του Η/Υ με ταυτόχρονη μετάδοση ήχου και κινούμενης εικόνας. Το πρόγραμμα παράγεται από τη μεγάλη εταιρία Η/Υ Apple, o Πρόεδρος της  οποίας Τζον Σκάλι είπε σχετικά: Αποφασίσαμε να προωθήσουμε το πρόγραμμα  εκμάθησης της Ελληνικής, επειδή η κοινωνία μας χρειάζεται ένα εργαλείο που θα της επιτρέψει ν' αναπτύξει τη δημιουργικότητά της, να εισαγάγει καινούριες ιδέες και θα της προσφέρει γνώσεις περισσότερες απ' όσες ο άνθρωπος μπορούσε ως τώρα να ανακαλύψει. 
Με άλλα λόγια, πρόκειται για μιαν εκδήλωση της τάσης για επιστροφή του  παγκόσμιου πολιτισμού στο πνεύμα και τη γλώσσα των Ελλήνων.  Άλλη συναφής εκδήλωση: Οι Άγγλοι επιχειρηματίες προτρέπουν τα ανώτερα στελέχη να μάθουν Αρχαία Ελληνικά επειδή αυτά περιέχουν μια ξεχωριστή σημασία για τους τομείς οργανώσεως και διαχειρίσεως επιχειρήσεων. 
Σε αυτό το συμπέρασμα ήδη οδηγήθηκαν μετά από διαπιστώσεις Βρετανών ειδικών  ότι η Ελληνική γλώσσα ενισχύει τη λογική και τονώνει τις ηγετικές ικανότητες. 
Γι' αυτό έχει μεγάλη αξία, όχι μόνο στην πληροφορική και στην υψηλή τεχνολογία, αλλά και στον τομέα οργανώσεως και διοικήσεως .. 
Αυτές οι ιδιότητες της Ελληνικής ώθησαν το Πανεπιστήμιο Ιρμάιν της Καλιφόρνια να αναλάβει την αποθησαύριση του πλούτου της. Επικεφαλής του προγράμματος τοποθετήθηκαν η γλωσσολόγος -Ελληνίστρια- Μακ Ντόναλι και οι καθηγητές της ηλεκτρονικής Μπρούνερ και Πάκαρι. 
Στον Η/Υ Ίμυκο αποθησαυρίστηκαν 6 εκατομμύρια λεκτικοί τύποι της γλώσσας μας όταν η Αγγλική έχει συνολικά 490.000 λέξεις και 300.000 τεχνικούς  όρους, δηλαδή σαν γλώσσα είναι μόλις το 1/100 της δικής μας.. Στον Ίμυκο ταξινομήθηκαν 8.000 συγγράμματα 4.000 αρχαίων Ελλήνων και το έργο συνεχίζεται. 
Μιλώντας γι' αυτό ο καθηγητής Μπρούνερ είπε: Σε όποιον απορεί γιατί τόσα  εκατομμύρια δολάρια για την αποθησαύριση των λέξεων της Ελληνικής απαντούμε: Μα πρόκειται για τη γλώσσα των προγόνων μας. Και η επαφή μας μ' αυτούς θα βελτιώσει τον πολιτισμό μας . 
Οι υπεύθυνοι του προγράμματος υπολογίζουν ότι οι ελληνικοί λεκτικοί τύποι  θα φθάσουν στα 90 εκατομμύρια, έναντι 9 εκατομμυρίων της λατινικής. 
Το ενδιαφέρον για την Ελληνική προέκυψε από τη διαπίστωση των επιστημόνων πληροφορικής και υπολογιστών ότι οι Η/Υ προχωρημένης τεχνολογίας δέχονται ως νοηματική γλώσσα μόνον την Ελληνική. Όλες τις άλλες γλώσσες τις  χαρακτήρισαν σημειολογικές . 
Νοηματική γλώσσα θεωρείται η γλώσσα στην οποία το σημαίνον, δηλαδή η λέξη,  και το σημαινόμενο, δηλαδή αυτό, που η λέξη εκφράζει (πράγμα, ιδέα, κατάσταση), έχουν μεταξύ τους πρωτογενή σχέση. Ενώ σημειολογική είναι η  γλώσσα στην οποία αυθαιρέτως ορίζεται ότι το αμ πράγμα (σημαινόμενο)  εννοείται με το αμ (σημαίνον). 
Με άλλα λόγια, η Ελληνική γλώσσα είναι η μόνη γλώσσα της οποίας οι λέξεις έχουν πρωτογένεια, ενώ σε όλες τις άλλες, οι λέξεις είναι συμβατικές, σημαίνουν, δηλαδή, κάτι, απλώς επειδή έτσι "συμφωνήθηκε" μεταξύ εκείνων που την χρησιμοποιούν. 
ΟΛΕΣ οι λέξεις στην Ελληνική ΣΗΜΑΙΝΟΥΝ, π.χ. η λέξη ενθουσιασμός = εν-Θεώ,  γεωμετρία = γη +μετρώ, προφητεία = προ + φάω, άνθρωπος = ο άναρθρων (ο αρθρώνων λόγο). 
Έχουμε δηλαδή αιτιώδη σχέση μεταξύ λέξεως-πράγματος, πράγμα ανύπαρκτο στις άλλες γλώσσες. Τα πιο τέλεια προγράμματα Ίμυκος , Γνώσεις και Νεύτων αναπαριστούν τους λεκτικούς τύπους της Ελληνικής σε ολοκληρώματα και σε τέλεια σχήματα παραστατικής, πράγμα που αδυνατούν να κάνουν για τις άλλες γλώσσες. 
Και τούτο επειδή η Ελληνική έχει μαθηματική δομήπου επιτρέπει την αρμονική γεωμετρική τους απεικόνιση. 
< BR> 
Ιδιαιτέρως χρήσιμα είναι τα ελληνικά προσφύματα ΟΠΩΣ : τηλέ , λάνδη  =....LAND, ΓΕΩ...,νάνο, μίκρο, μέγα, σκοπό....ισμός, ΗΛΕΚΤΡΟ....., κυκλο....,  ΦΩΝΟ...., ΜΑΚΡΟ...., ΜΙΚΡΟ...., ΔΙΣΚΟ....., ΓΡΑΦΟ..., ΓΡΑΜΜΑ..., ΣΥΝ...,  ΣΥΜ....., κ.λπ..  ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ : ΤΟ ΓΝΩΣΤΟ ΣΕ ΟΛΟΥΣ C D = COMPACT DISK = ΣΥΜΠΑΚΤΩΜΕΝΟΣ ΔΙΣΚΟΣ 
Οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές θεωρούν την Ελληνική γλώσσα «μη οριακή», δηλαδή  ότι μόνο σ' αυτή δεν υπάρχουν όρια και γι' αυτό είναι αναγκαία στις νέες  επιστήμες όπως η Πληροφορική, η Ηλεκτρονική, η Κυβερνητική και άλλες.  Αυτές οι επιστήμες μόνο στην Ελληνική γλώσσα βρίσκουν τις νοητικές  εκφράσεις που χρειάζονται, χωρίς τις οποίες η επιστημονική σκέψη αδυνατεί  να προχωρήσει. 
Γι' αυτούς τους λόγους οι Ισπανοί Ευρωβουλευτές ζήτησαν να καθιερωθεί η Ελληνική ως η επίσημη της Ευρωπαϊκής Ένωσης διότι το να μιλά κανείς για  Ενωμένη Ευρώπη χωρίς την Ελληνική είναι σα να μιλά σε έναν τυφλό για  χρώματα. 

Παρασκευή 10 Σεπτεμβρίου 2010

Σύγχρονοι Σχεδιαστές διαλέγονται με την Ελληνική Παραδοσιακή Φορεσιά


BEYOND DRESS CODES


Η ελληνική παράδοση συναντά τη σύγχρονη μόδα στην θεματική έκθεση με τίτλο BEYOND DRESS CODES: Σύγχρονοι Σχεδιαστές διαλέγονται με την Ελληνική Παραδοσιακή Φορεσιά που διοργανώνει στις γκαλερί της η Ελληνοαμερικανική Ένωση και εγκαινιάζει την Δευτέρα 27 Σεπτεμβρίου 2010 στις 20:30. Την έκθεση επιμελείται η ιστορικός μόδας Lydia Kamitsis.

H ενδυμασία είναι ένα παιχνίδι απόκρυψης – αποκάλυψης. Από τις απαρχές του ανθρώπινου πολιτισμού μέχρι και σήμερα το ένδυμα λειτουργεί ως πολυσήμαντος επικοινωνιακός κώδικας για το πρόσωπο που το φορά. Το ρούχο καλύπτει το σώμα ενώ την ίδια στιγμή αποτελεί στοιχείο εξωτερικού καλλωπισμού ή μαρτυρία στοιχείων της ταυτότητάς μας. Μέσα από το ένδυμα μπορεί κανείς να αντλήσει χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με την ιστορία, τα ήθη και τα έθιμα ενός λαού, την οικονομική, πολιτική και κοινωνική οργάνωση ενός τόπου, το φύλο, την ηλικία, την κοινωνική θέση.

Στην έκθεση παρουσιάζονται έγχρωμα σχέδια ελληνικών παραδοσιακών ενδυμασιών και κεφαλόδεσμων του σκιτσογράφου Γήση Παπαγεωργίου από όλες τις περιοχές της Ελλάδας, που αποτελούν την μεγαλύτερη και κατά το δυνατόν πληρέστερη μέχρι σήμερα καταγραφή των ελληνικών παραδοσιακών φορεσιών. Βασικό πυρήνα για τη δημιουργία των σχεδίων του Γήση Παπαγεωργίου αποτέλεσε αρχικά το υλικό και η πλούσια ιδιωτική συλλογή ελληνικών ενδυμασιών του λαογράφου Ανδρέα Παπαγεωργίου, που βρίσκεται στη Λίμνη Ευβοίας. Από τη συνεργασία αυτή, που περιλάμβανε επιτόπια έρευνα και ταξίδια σε όλη την Ελλάδα, έχουν προκύψει μέχρι στιγμής 520 ολοκληρωμένα και τεκμηριωμένα σχέδια ενδυμασιών που καλύπτουν τη Μακεδονία, τη Θράκη, την Ήπειρο, τη Θεσσαλία, την Εύβοια, την Κρήτη, τις Β. Σποράδες, τα νησιά του Αργοσαρωνικού, τις υπόλοιπες περιοχές της χώρας αλλά και τον Πόντο και την Κύπρο.

Ως ένα είδος «οπτικής βιβλιοθήκης» οι φορεσιές αυτές προσφέρουν το έναυσμα σε σύγχρονους δημιουργούς να εμπνευσθούν από την παράδοση και να αναδείξουν τις μέχρι σήμερα επιρροές της. Έτσι, παράλληλα με τα σχέδια ελληνικών ενδυμασιών εκτίθενται δημιουργίες των Jean-Paul Gaultier και John Galliano αλλά και των γνωστών ελλήνων σχεδιαστών μόδας Ιωάννη Γκία, Γιώργου Ελευθεριάδη, Σοφίας Κοκοσαλάκη, Θάνου Κυριακίδη, Άγγελου Μπράτη, Δημήτρη Ντάσιου, Ορσαλίας Παρθένη, Deux Hommes, Mastori*Motwary, MiRo σε μια απόπειρα «συνομιλίας» της τοπικής ενδυματολογικής παράδοσης με την σύγχρονη μόδα. Με αυτόν τον τρόπο η ελληνική παραδοσιακή φορεσιά αναδεικνύεται όχι ως μουσειακό είδος ή ως πεπερασμένο ιστορικό γεγονός αλλά ως πηγή έμπνευσης και ζωντανού ενδιαφέροντος.


Η έκθεση πραγματοποιείται με αφορμή την συνολική παρουσίαση και επικείμενη έκδοση της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης για την Ελληνική Παραδοσιακή Ενδυμασία.


Δευτέρα 27 Σεπτεμβρίου 2010, 20:30
Γκαλερί Ελληνοαμερικανικής Ένωσης (Μασσαλίας 22, Κολωνάκι)


27 Σεπτεμβρίου – 27 Οκτωβρίου 2010


Δευτέρα – Παρασκευή: 12:00 – 21:00
Σάββατο: 10:30 – 14:30, Κυριακή κλειστά

Είσοδος ελεύθερη


Ήρα Παπαδοπούλου (210 3680052, 210 3680071)
www.hau.gr/culture  

Τετάρτη 8 Σεπτεμβρίου 2010

Λογοτεχνία και αισθητική στο Μεσοπόλεμο

Η ελληνική κοινωνία του Μεσοπολέμου, μετά την αποτυχημένη μικρασιατική εκστρατεία και στο πλαίσιο της πολιτικής





και κοινωνικής κρίσης που την ακολούθησε, βρισκόταν σε συνεχή μεταβολή. 

                                                        Ηλ. Βενέζης, Αγ. Τερζάκης, Στρ. Μυριβήλης, Θρ. Καστανάκης.


Υπήρχε μια αδιάκοπη ροή ιδεών και νοοτροπιών, ενώ η πόλη έγινε ένας κόμβος επικοινωνίας πληθυσμιακών στρωμάτων, που προέρχονταν από διαφορετικά κοινωνικά και πολιτισμικά περιβάλλοντα. Αυτή η κινητικότητα εξέβαλλε, ανάλογα με τον χώρο που την υποδεχόταν, σε διαφορετικές πολιτισμικές εκφράσεις. Κάποιες από αυτές σχετίζονταν με τη λογοτεχνική παραγωγή, ποίηση και πεζογραφία, που κατά τη δεκαετία του '20 πέρασε ένα στάδιο έντονης κρίσης. 

Ένα καινούργιο ανανεωτικό πνεύμα εμφανίστηκε, ωστόσο, με τη δράση και την παραγωγή της γενιάς του '30. Με την έκφραση "γενιά του '30", στο ευρύτερό της νόημα, εννοούμε όσους νέους λογοτέχνες και ποιητές ωρίμασαν ανάμεσα στα 1930 και τα 1940. 

Πρόκειται για μια ομάδα ανθρώπων του πνεύματος που είχαν τη διάθεση να έρθουν σε ρήξη με το παρελθόν ή τουλάχιστον να διαφοροποιηθούν από αυτό. Η γενιά του '30 συνδιαλεγόταν με άλλες κατευθύνσεις και καλλιτεχνικά ρεύματα της εποχής και έκανε την είσοδό της στο προσκήνιο της ελληνικής πολιτισμικής δραστηριότητας ως πρωτοποριακό κίνημα, καλλιεργώντας και τον προβληματισμό για την έννοια της ελληνικής ταυτότητας. 

Στα πλαίσια αυτού του προβληματισμού αναπτύχθηκε ένας λόγος για κάποιες εκδηλώσεις άλλων πολιτισμικών χώρων. Πρόκειται για το ενδιαφέρον σ' αυτό που ονομάστηκε πρωτόγονη ή λαϊκή έκφραση και την οποία αναζήτησαν στο έργο "ναΐφ" (αυτοδίδακτων, απλοϊκών) ή λαϊκών καλλιτεχνών όπως ο Μακρυγιάννης, ο Θεόφιλος, οι καραγκιοζοπαίχτες ή οι λαϊκοί τεχνίτες και τα τοπικά εργαστήρια. Παράλληλα, νέα καλλιτεχνικά δημιουργήματα, όπως το θέατρο σκιών και το ρεμπέτικο τραγούδι, παράγονταν και απευθύνονταν κυρίως σε λαϊκά και περιθωριακά στρώματα, βρίσκονταν σε στενή συνάρτηση μεταξύ τους και συνδιαλέγονταν στο πλαίσιο του κοινωνικού χώρου απ' όπου προέρχονταν και όπου απέληγαν.

Ο Μεσοπόλεμος υπήρξε μια περίοδος αναζητήσεων και προβληματισμών, μια περίοδος κατά την οποία οι εσωτερικές ζυμώσεις, οι ανακατατάξεις και η διακίνηση νέων ιδεών ευνόησαν τη διαμόρφωση ενός πολύπλευρου διαλόγου. Ποικίλα θεωρητικά ρεύματα όπως ο νεοκαντισμός, ο φροϋδισμός, ο μαρξισμός, ο υπαρξισμός και ο μπερξονισμός επηρέασαν τους Έλληνες διανοούμενους. Άνθησε το δοκίμιο ως προνομιακό είδος, στο οποίο οι κοινωνικές αγωνίες συναντούσαν το φιλοσοφικό στοχασμό. Ο λόγος για την αισθητική και οι ανησυχίες αυτές απέληξαν σε μια διαρκή διερεύνηση της έννοιας της ελληνικότητας. Στο χώρο της τέχνης έκαναν την εμφάνισή τους πολλοί και διαφορετικοί τρόποι έκφρασης. 

Καινούργια ρεύματα, με σημείο εκκίνησης τη δυτική Ευρώπη, εισήχθησαν στον ελληνικό χώρο. Ένα από αυτά, ο υπερρεαλισμός, θεμελιωμένος στην ψυχανάλυση και την επαναστατική έκφραση, βρήκε σημαντικούς εκπροσώπους, αλλά προκάλεσε και σφοδρές αντιδράσεις. Ο υπερρεαλιστικός λόγος που παράχθηκε, ανατρεπτικός και ευφάνταστος, οδήγησε σε μια γόνιμη δημιουργία με μεγάλη εμβέλεια στα κατοπινά χρόνια. Τέλος, το αίτημα για επιστροφή στις πηγές, τάση που ανάγεται στον ευρωπαϊκό ρομαντισμό, στην Ελλάδα εκδηλώθηκε με το ενδιαφέρον για τη λαϊκή παράδοση και πήρε συγκεκριμένη μορφή στις δραστηριότητες της λαογραφικής έρευνας.

Ο αισθητικός λόγος της περιόδου του Μεσοπολέμου προσδιορίστηκε από τα δημιουργήματα της ελληνικής καλλιτεχνικής παραγωγής και το διάλογο που αυτά διατηρούσαν με τα διεθνή καλλιτεχνικά ρεύματα. Ταυτόχρονα αποτελώντας έκφραση της ελληνικής κοινωνίας έδωσε το στίγμα των ορίων και δυνατοτήτων της ελληνικής τέχνης. Ο λόγος λοιπόν που ανέπτυξαν οι θεωρητικοί της εποχής, όπως ο Ευάγγελος Παπανούτσος, ο Ιωάννης Θεοδωρακόπουλος, ο Κωσταντίνος Τσάτσος, ο Κριστιάν Ζερβός, ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου και καλλιτέχνες ή λογοτέχνες όπως ο Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας και ο Οδυσσέας Ελύτης χρησιμοποίησε σε μεγάλο βαθμό ως κριτήριο την έννοια της ελληνικότητας. 

Μέτρο της, το ελληνικό τοπίο με το διαυγές του φως, που τόνιζε την καθαρότητα των περιγραμμάτων και όριζε με σαφήνεια τα χρώματα. Οι συνιστώσες αυτές παρέπεμπαν σε μια μορφή που εμπεριείχε τη φύση μαζί με τη λογική και το πνεύμα. Σε γενικές γραμμές, οι αισθητικές αυτές αντιλήψεις αντιμετώπισαν πιο θετικά τον κυβισμό, ως γεωμετρική απόδοση της φύσης, ενώ επέκριναν τις εξπρεσιονιστικές τάσεις που "καταστρέφουν" τη μορφή προσδίδοντάς της την αίσθηση της ρευστότητας.


Από το έργο του ΙΜΕ "Ελληνική ιστορία στο διαδίκτυο": www.e-history.gr